آشنایی با نخ پلی‌استر؛ ساختار، ویژگی‌ها و کاربردها
مقدمه
پلی‌استر (Polyester) یکی از پرکاربردترین پلیمرهای مصنوعی در صنعت نساجی جهان است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاص، به‌ویژه در تولید نخ و الیاف صنعتی، جایگاه برجسته‌ای دارد. پلی‌استر با ساختاری مبتنی بر گروه‌های استری، نه تنها سهم عمده‌ای از بازار الیاف مصنوعی را به خود اختصاص داده، بلکه به‌واسطه تطبیق‌پذیری بالا، در طیف متنوعی از منسوجات خانگی، صنعتی و پزشکی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار شیمیایی پلی‌استر
پلی‌استرها ترکیبات پلیمری هستند که دارای زنجیره‌هایی با گروه‌های استری می‌باشند. متداول‌ترین نوع آن، پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) است که با کدهای PET یا PES شناخته می‌شود. این پلیمر می‌تواند منشأ طبیعی داشته باشد، مانند کوتین موجود در پوست گیاهان، یا از طریق فرآیندهای پلیمریزاسیون سنتزی تولید شود.
برخی از انواع پلی‌استر – به‌ویژه آن‌هایی با منشأ طبیعی – قابلیت تجزیه زیستی دارند، اما اغلب پلی‌استرهای سنتزی موجود در بازار این ویژگی را ندارند. از منظر رفتار حرارتی، این ترکیبات می‌توانند ترموپلاستیک (قابل ذوب و شکل‌دهی مجدد) یا ترموست (غیرقابل ذوب پس از سخت شدن) باشند.
فرآیند تولید نخ پلی‌استر
الیاف پلی‌استر به‌طور عمده از واکنش شیمیایی میان دی‌متیل ترفتالات (DMT) یا اسید ترفتالیک با اتیلن گلیکول تولید می‌شوند. محصول نهایی، نخ‌هایی است با نام‌های تجاری مانند تریلن (Terylene) و وستان (Vestan). تولید این نخ‌ها معمولاً به روش ذوب‌ریسی (Melt Spinning) انجام می‌شود که بازدهی بالا و هزینه پایین‌تری دارد.
برای آشنایی بیشتر با انواع نخ‌های تولیدشده از جمله تفاوت‌های ساختاری بین نخ‌های ریسیده‌شده و فیلامنتی، پیشنهاد می‌شود مقاله «تفاوت نخ‌های ریسیده‌شده با فیلامنت» را مطالعه نمایید.
ویژگی‌های فنی الیاف پلی‌استر
الیاف پلی‌استر به دلیل ساختار مهندسی‌شده، دارای خصوصیات فنی قابل توجهی هستند که آن‌ها را برای استفاده در منسوجات تخصصی مناسب می‌سازد:
چگالی: حدود 1.38 گرم بر سانتی‌متر مکعب
مقاومت کششی بالا: تحمل نیروی پارگی زیاد
الاستیسیته مناسب: بازگشت‌پذیری فرم پس از کشش
مقاومت سایشی بالا
ثبات نوری مطلوب: مقاوم در برابر نور خورشید
پایداری شیمیایی: مقاوم در برابر اسیدهای معدنی و آلی (به‌جز اسید سولفوریک غلیظ)
مزایای کاربردی و اشکال عرضه نخ پلی‌استر
الیاف پلی‌استر به دلیل چروک‌ناپذیری، مقاومت در برابر نمدی شدن و قابلیت خشک شدن سریع، گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در البسه، پارچه‌های فنی و محصولات بهداشتی هستند. این نخ‌ها در اشکال مختلفی عرضه می‌شوند، از جمله:
نخ‌های فیلامنتی
الیاف مقطع (قابل اختلاط با پنبه، پشم یا ویسکوز)
الیاف لایی
پارچه‌های بی‌بافت (Spunbond)
الیاف میان‌تهی (Hollow fiber)
الیاف دوجزئی
برای درک بهتر مفهوم نمره نخ و اهمیت آن در تعیین ضخامت، نوع مصرف و کارایی نخ پلی‌استر، مقاله «نمره نخ چیست؟» را از دست ندهید.
تنوع و توسعه فناوری در نخ پلی‌استر
در سال‌های اخیر، تکنولوژی تولید نخ‌های پلی‌استر به سمت بهینه‌سازی‌های ساختاری مانند نخ‌های دوکاره، میان‌تهی و حتی نخ‌های با قابلیت ویژه نظیر نخ ورتکس پیش رفته است. این نخ‌ها دارای مقاومت بالاتر، قابلیت جذب رطوبت بهتر و ثبات حجمی در شرایط مختلف محیطی هستند. اگر علاقه‌مند به آشنایی با ساختارهای پیشرفته در نخ‌های پلی‌استر هستید، مقاله «آشنایی با نخ ورتکس» می‌تواند اطلاعات دقیقی ارائه کند.
جمع‌بندی
نخ پلی‌استر به دلیل ویژگی‌های مکانیکی، شیمیایی و اقتصادی، همچنان یکی از پرمصرف‌ترین الیاف در صنعت نساجی است. این نخ با طیف متنوعی از کاربردها، چه در قالب نخ‌های فیلامنتی و چه در ساختارهای خاص مانند نخ‌های بی‌بافت، بخشی جدایی‌ناپذیر از زنجیره تأمین نساجی مدرن به‌شمار می‌آید.
📌 پیشنهاد ما
اگر به دنبال تهیه نخ‌های پلی‌استر استاندارد برای تولید، صادرات یا مصارف صنعتی هستید، دسته‌بندی نخ پلی‌استر در فروشگاه را مشاهده نمایید و از بین برندها و تامین‌کنندگان مختلف انتخاب کنید.
آشنایی با نخ پلی استر
ساختار، ویژگی ها و کاربردها
الیاف مصنوعی الیاف هالو خرید اینترنتی نخ صنعت نساجی منسوجات پزشکی نخ فیلامنتی نخ پت نخ پلی استر پلی اتیلن ترفتالات کاربرد نخ پلی استر